Αυτή είναι μια έκφραση που χρησιμοποιείται από τον Warwick Schiller, έναν από τους καλύτερους εκπαιδευτές αλόγων και των horsemen στον κόσμο σήμερα. Την περιγράφει λεπτομερώς, εύστοχα και με το έξυπνο χιούμορ που τον χαρακτηρίζει στο βιβλίο του: “The Principles of Training. Understanding the relationship between you and your horse, and why effective training works”, το οποίο δεν διστάζω να συστήσω για μελέτη ακόμα και για μη ιππείς. Έχω κι εγώ διαπιστώσει πολλές φορές ότι πρόκειται για μια σοφή αλήθεια – που ισχύει τόσο στη ζωή των αλόγων όσο και των ανθρώπων.

Επιτρέψτε μου να το εξηγήσω με ένα παράδειγμα. 

Η εκπαιδεύτριά μου η Ανίτσκα μου έφτιαξε κάποια στιγμή μια άσκηση με ένα πολύ περίπλοκο σύνολο από εμπόδια στην αρένα ιππασίας. Ήταν δύσκολο για το άλογο, αλλά και για μένα. Έπρεπε να μετράμε τα βήματα μας ένα ένα, να στρίβω το άλογα τη σωστή στιγμή, να του δίνω να καταλάβει πώς να προχωρήσει, να χρησιμοποιώ τον σωστό βηματισμό τη σωστή στιγμή, να σταματάω για λίγο, να επιταχύνω, να καλπάζω τη σωστή στιγμή, να διατηρώ ταυτόχρονα τον ρυθμό, να προβλεπω…ούφ!  Μια πραγματική πρόκληση και για τους δύο. Μετά από μερικές αποτυχημένες προσπάθειες, όταν το άλογο άρχισε να συμπεριφέρεται αρκετά απελπιστικά από την απογοήτευσή του ότι δεν τα καταφέρνει αποφασίσαμε να αποσυνδέσουμε το σύνολο της άσκησης και την δοκιμάσαμε κομμάτι κομμάτι. Παρεμπιπτόντως αυτή η μέθοδος είναι καλή κυρίως για παιδιά αλλά και για ενήλικες όταν προσπαθούν να μάθουν κάτι αρκετά δύσκολο. 

Στο πρώτο μικρό μέρος όλα πήγαν υπέροχα. Στο δεύτερο μέρος – επίσης η προσπάθεια ήταν αρκετά καλή. Τέλος, το τρίτο μέρος είχαμε και πάλι επιτυχία. Ενθουσιώδης έπαινος για το άλογο. Δοκιμάζαμε να περάσουμε τα εμπόδια όλα μαζί, ρυθμικά, σε μια καλή ταχύτητα. Αν και “κολλήσαμε” σε μερικά σημεία, ήταν γενικά μια αρκετά καλή προσπάθεια.

Ένιωσα ότι έπρεπε να το επαναλάβουμε, ότι τώρα θα καταφέρουμε ένα ομαλό, ρυθμικό πέρασμα των εμποδίων της άσκησης. Δεν περίμενα την εντολή της προπονήτριας και πήγα χωρίς διάλειμμα ξανά στα εμπόδια. Άκουσα τη φωνή της: “Υπέροχα! Πολύ καλά! Πες του μπράβο! Ξεκούραση και πάμε σπίτι.” Αλλά εγώ ήμουνα ήδη στην άσκηση… 

Το άλογο ήταν κουρασμένο και σωματικά και εγκεφαλικά. Εγώ – τόσο έμπειρη που είμαι – δεν του έδωσα ούτε δευτερόλεπτο να σκεφτεί τι έκανε και τον έτρεξα ξανά. Στην γλώσσα όμως του αλόγου αυτό ερμηνεύεται πως δεν πήγε καθόλου καλά. Οι εγκέφαλοί μας δεν συναντήθηκαν αυτή την στιγμή. Τον αποπροσανατόλισε η εντολή μου να πάει ξανά στα εμπόδια. Πήγαμε χάλια: Ενώ εγώ περίμενα βελτίωση, το άλογο προσπαθούσε να μου προτείνει κάποια άλλη λύση μπας θα βρει τι ακριβώς θέλω. Εγώ απογοητεύτηκα, το άλογο απογοητεύτηκε. “Τα θαλάσσωσες. Μια ολόκληρη ώρα δουλειάς πήγε στράφι! Ο καημένος. Τώρα δεν μπορεί να καταλάβει τί θέλαμε να καταφέρει! Τώρα διάλεξε ένα μέρος του εμποδίου που μπορείς να περπατήσεις στα τυφλά. Περάστε το και πες του μπράβο!” Αυτή ήταν η συμβουλή απ’ την Ανίτσκα και εγώ φυσικά ήξερα ότι έχει απόλυτο δίκιο. Κατάλαβα και έκανα ό,τι μπορούσα για να καλύψω την αποτυχία.

Δυστυχώς, έτσι είμαστε εμείς οι άνθρωποι. Είμαστε ικανοί να επαναλαμβάνουμε ένα πράγμα, μια άσκηση μέχρι να γίνει τέλεια. Δεν λειτουργεί όμως έτσι στα άλογα… ούτε στα παιδιά.

Επανάληψη ναι, αλλά όχι υπερβολική. Όχι την στιγμή όταν ο μαθητής (άλογο ή παιδί) αρχίζει να καταλαβαίνει. Το λιγότερο είναι περισσότερο αυτή την στιγμή και ας μη μας φαίνεται ότι μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο. Σε τέτοιες καταστάσεις “το αργό”, το να προχωράμε σταδιακά, φέρνει καλύτερα και γρηγορότερα αποτελέσματα τελικά.Πρώτα πρέπει το άλογο (ή το παιδί) να καταλάβει την λογική της κάθε πράξης, άσκησης κτλ. και μόνο τότε μπορεί να τελειοποιήσει την εκτέλεση.

Πως ερμηνεύουμε την αποτυχία του αλόγου σε μια άσκηση ή σε κάτι καινούργιο που του μαθαίνουμε:

Αν ένα άλογο δεν καταφέρνει κάτι, δεν πειράζει. Μάλλον πρόκειται για κάτι που ξεπερνάει την ψυχοσύνθεσή του, την δύναμή του, τις γνώσεις του ή τις δεξιότητες που έχει αυτή την συγκεκριμένη στιγμή. Είναι σαν να θέλουμε από κάποιον να κάνει παράγωγα την στιγμή που δεν ξέρει ακόμα προπαίδεια. 

Διαχωρίζουμε την κάθε άσκηση σε στάδια. 

Απλοποιούμε το πρόβλημα. Μετά από κάθε μέρος που μπορεί να κάνει (ακόμα κι αν απέχει πολύ από αυτό που φανταζόμασταν), πρέπει να υπάρχει έπαινος και διάλειμμα. Έτσι το άλογο καταλαβαίνει ότι πάει σε σωστή κατεύθυνση. 

Πάντα να επαινούμε την προσπάθεια, ακόμη και αν η άσκηση δεν πέτυχε ακριβώς.

Κατά κανόνα, δεν υπερ-φορτόνουμε διανοητικά και ενεργειακά το άλογο. Αφήνοντας λίγη ενέργεια και δύναμη σε απόθεμα, αυξάνουμε την ψυχική και σωματική του αντοχή. 

Να θυμάστε: η επιτυχία είναι εκείνη που μας δυναμώνει για να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις προκλήσεις και την τυχόν αποτυχία. Αν είναι το άλογο μπερδεμένο, ψυχολογικά ράκος, φοβισμένο, δεν υπάρχει περίπτωση να καταλάβει και να εκτελέσει σωστά. 

Το άλογο πρέπει να επιστρέψει στον χώρο του νιώθοντας ότι ήταν επιτυχημένο, ότι ήταν καλό, ότι τα κατάφερε. Ακριβώς όπως τα παιδιά που και εκείνα πρέπει να επιστρέφουν σπίτι από το σχολείο με ενέργεια, ηρεμία και με αυτοπεποίθηση.

Ας ενθαρρύνουμε τις στιγμές που λειτουργεί ρυθμικά, που είναι συγκεντρωμένο, προσεκτικό και ανταποκρίνεται γρήγορα και σωστά στις (υποτιθέμενα σωστές) οδηγίες μας.

Μην αφήσουμε το άλογο να γυρίσει σπίτι του τιμωρημένο, ταπεινωμένο και εκτός ρυθμού. Θα φοβηθεί το ίδιο συναίσθημα την επόμενη φορά. Θα φοβάται να δοκιμάσει νέα πράγματα, μήπως και αποτύχει. Θα μας συνδέσει ίσως και με την αποτυχία.

Τελειώνουμε πάντα με καλή διάθεση, με κάτι που ξέρουμε πως θα κάνει σωστά, ώστε την επόμενη φορά να ξεκινήσουμε πάλι με καλή διάθεση και να τελειώσουμε με καλή διάθεση. 

Μην ξεχάσετε: η διαδικασία μάθησης λειτουργεί στο flow, όχι στο stress.

Να θυμάστε: η προσπάθεια, η συνεργασία και η σύμπραξη είναι πιο σημαντικά από την απόδοση!

Απλά ΠΟΤΈ, αλλά πραγματικά ΠΟΤΈ, μην πηγαίνετε στο στάβλο ή στο κρεβάτι θυμωμένοι.