Εκτιμώ τις στιγμές όταν η δουλειά ή απλά η καθημερινή επικοινωνία με το άλογο έχει ρυθμό, όταν ρέι σαν ένα ήρεμο ρυάκι.
Ρυθμός είναι πολύ σημαντικό πράγμα- αναμφισβήτητα βασικότατο συστατικό ή χαρακτηριστικό της ιππασίας. Είναι ο πρώτος στόχος των ιππέων μαθαίνοντας ένα ”πράσινο” άλογο. Τα άλλα στάδια είναι η χαλάρωση, η επαφή, η διαπεραστικότητα στα ερεθίσματα μας (σε αυτά αντιδρά όλο το σώμα του αλόγου), δυναμική κίνηση, ευθυγραμμιση/συμμετρικότητα, και στα άλογα του dressage το συμμάζεμα (το λεγόμενο collection). To ένα είναι προϋπόθεση για το επόμενο. Άρα, αν δεν έχουμε ρυθμό, δεν έχουμε “πράμα” όπως θα λέγαμε στην Κρήτη. Δεν γίνεται να ξεκινάμε από τη μέση.

Επιπλέον, τα άλογα λατρεύουν το ρυθμό, το επιθυμούν, τους δίνει σιγουριά, ηρεμία, αίσθηση ασφάλειας. Μη ξεχάσουμε: αν το άλογο δεν αισθάνεται ασφαλής, δεν μπορεί να μάθει τίποτα, δεν μπορεί να αποδώσει (καλό θα ήταν να το πάρουμε σοβαρά υπόψη και στην περίπτωση των παιδιών μας: Θα δεις τι έχει να γίνει αν δεν θα “γράψεις καλά”, είναι πρώτο βήμα να μην γράψει το παιδί καλά). Από το ρυθμό, λοιπόν, βγαίνουν και τα επόμενα στάδια μιας αρμονικής ιππασίας.

Ένας εξαιρετικός horseman ο Vašek Bořánek λέι ότι η ιππασία μας πρέπει να είναι σαν τον χορό: ρυθμική, αρμονική, κομψή, όμορφη και λίγο sexy. “Μερακλιδικη” όπως με μια λέξη αποδίδεται στα Κρητικά. Και έχει απόλυτο δίκιο. Αν είμαστε κακός πάρτνερ χωρίς ρυθμό, ο χορός μας είναι χάλια, δεν βλέπετε και συνήθως υποφέρουν και οι δύο συμμετέχοντες. Φανταστείτε μια κατάσταση: στην αλάνα, στο λιβάδι, κάπου στέκεται ένα άλογο που θέλω να ιππεύσω. Δεν με ξέρει. Για το άλογο αυτό το γεγονός είναι πρόβλημα, διότι τα άλογα σε φυσιολογικές συνθήκες ζουν σε κοπάδια όπου γνωρίζονται όλοι με όλους. Μπορεί να είναι φίλοι, να κάνουν παρέα ή όχι, αλλά ξέρουν καλά ποιος είναι ποιος, τι ρόλο και τι καθήκον έχει στο κοπάδι, ποια είναι τα δυνατά και αδύνατα σημεία του. Το κάθε μέλος του κοπαδιού ξέρει πως να συμπεριφερθεί στο άλλο.Το άλογο με κοιτάζει και σκέφτεται διότι τα άλογα τα χαρακτηρίζει η περιέργεια. Εγώ πάω με φόρα κατευθείαν προς εκείνο, διαπεραστικό χαμόγελο με τα δόντια που λάμπουν “χιλιόμετρα μακριά”, κουνάω το λουρί και φωνάζω: Πάμε ιππασία! Δεν βλέπω ότι το άλογο είναι παγωμένο σε βαθιά σκέψη για το τι είναι καλύτερο τώρα. Να φύγω; Να περιμένω ακόμα; Να επιτεθώ; Επιλέγει να δει αν είμαι όντως τόσο αγρίκος όσο φαίνεται. Όταν πλησιάσω σε απόσταση περίπου δύο μέτρων, κάνει μεταβολή και τρέχει μακριά. Σταματάει και με ξανακοιτάζει από αρκετή απόσταση. Εγώ ξεκινάω να τρέξω να το κυνηγήσω. Χαμένη προσπάθεια. Ταχύτητές μας και τα αντανακλαστικά μας δεν συγκρίνονται και βασικά: με αυτό τον τρόπο θα το πίσω το άλογο, ότι είμαι ένα αρπακτικό.

Ή μπορεί το άλογο να είναι δεμένο και δεν μπορεί να φύγει, ή απλώς ξέρει ότι η ιππασία είναι το καθημερινό του ψωμί οπότε δεν έχει άλλη επιλογή από το να δεχτεί την κακή μου συμπεριφορά. Έρχομαι κοντά του, κουμπώνω το λουρί στο κρίκο της μουράγιας, κάτι μουρμουράω, ούτε δίνω σημασία στα μηνύματα που μου στέλνει με την γλώσσα σώματος το άλογο και ήδη το σέρνω στο σημείο που θα καθαριστεί και θα σελωθεί. Εγώ χαρά γεμάτη αλλά το άλογο κουμπομένο, σαστισμένο και δεν με ακολουθεί με χαρά. Έτσι, παίρνει και ένα κατσάδιασμα από πάνω: “Τεμπέλη! Αφού σε πάω βόλτα!”. Μετά με δισοργάνωτες αποσπασματικές κινήσεις κινούμαι γύρω του προκειμένου να το καθαρίζω, μπλέκομαι στο σχοινί, στα λουριά, εναλλάξ είμαι θυμωμένη και χαζοχαρούμενη, και τελικά του ρίχνω τη σέλα στην ράχη, Μπάμμμμ! Με θυμώνει ότι δεν του αρέσει ότι δένω το λουρί κάτω από την κοιλιά ατσούμπαλα. Βγαίνουμε έξω, π.χ. στον στίβο ιππασίας. Το άλογο είναι ξινό σαν πίκλες. Καμία όρεξη για δουλειά. Εγώ που έχω πλάνο τι θα κάνουμε μαζί, θα τον μαλώσω ξανά και ίσως του “δώσω και καμία”. Το μάθημα πάει χάλια. Στο τέλος, δεν εζήσα με το άλογο τίποτα που φαντάστηκα, που ήθελα πολύ, μου επιθυμούσα. Είμαι απογοητευμένη. Τιμωρώ το άλογο ξανά.

Την επόμενη φορά, οι αντιδράσεις του είναι ακόμα χειρότερες! Έχω άλογο με κακό χαρακτήρα που δεν μαθαίνει τίποτα, συμπεράνω. Ένα άλογο δεν μαθαίνει κάτω από άγχος, δεν μαθαίνει με τιμωρία, δεν μαθαίνει με φόβο! (Ούτε τα παιδιά, είπαμε). Αλλά η ιστορία που περιγράψαμε είναι μια κλασική κατάσταση στους στάβλους, όπου το άλογο αντιμετωπίζεται χωρίς σεβασμό και αντιμετωπίζεται μόνο ως ζώο που πρέπει να υπακούει ή ως εργαλείο άθλησης.

Ας μεταφέρουμε αυτό το μοντέλο σε μια άλλη κατάσταση. Φανταστείτε ότι είστε σε μια χοροεσπερίδα… Ένα αγόρι θέλει να χορέψει με ένα κορίτσι που δεν γνωρίζει. Το επιθυμεί πολύ και φαντάζεται ότι θα περάσει ωραία. Οπότε κατευθύνεται αποφασιστικά προς το μέρος του κοριτσιού. Στέκοντας πολύ κοντά της, στο δικό της προσωπικό χώρο ήδη, και λέει: “Να χορέψουμε!” Δεν συστήνεται καν, δεν ρωτάει αν θέλει να χορέψει μαζί του. Την αρπάζει το χέρι και την τραβάει στην πίστα. Η κοπέλα τον ακολουθεί. Τι να κάνει; Αλλά πολύ διστακτικά. Την πιάνει αγκαλιά, είναι ήδη λίγο ιδρωμένος και μυρίζει από μπύρες. Η κοπέλα δεν αισθάνεται ούτε άνετα, ούτε ευχάριστα. Είναι άκαμπτη, σφιγμένη και θυμωμένη. Το αγόρι σκέφτεται: Γιατί κάνει την δύσκολη, αφού θέλω να περάσει καλά χορεύοντας. Στα πρώτα βήματα που κάνουν, αποδεικνύεται ότι το αγόρι δεν έχει ρυθμό, δεν νιώθει τη μουσική και μπερδεύει τα βήματα. Αλλά με αποφασιστικότητα σέρνει το καημένο κορίτσι στην πίστα αριστερά δεξιά. Το μόνο πράγμα που έχει στο μυαλό της η κοπέλα είναι ότι αυτό πρέπει να τελειώσει γρήγορα. Σβίγεται με το κάθε βήμα πιο πολύ, για τις τυχόν ερωτήσεις απαντά κοφτά. Το αγόρι σκέφτεται μέσα του ότι το κορίτσι είναι ψηλομύτα, αχάριστη. Αλλά μετά από λίγο πάει πάλι να της ζητήσει να ξανά χορέψει μπας και άλλαξε γνώμη. Αλλά η κοπέλα τρέχει στην τουαλέτα, κρύβεται πίσω από μια κολόνα ή φωνάζει μια φίλη της να την προστατέψει από το ενθουσιώδη χορευτή. Αν δεν έχει άλλο περιθώριο, θα αρνηθεί στο αγόρι.

Πως πρέπει να είναι η κατάσταση αυτή; Το αγόρι πρέπει οπωσδήποτε να αφήσει στην κοπέλα το προσωπικό της χώρο, να πει γεια και να συστηθεί αν δεν γνωρίζονται. Να την ρωτήσει αν θα ήθελε να χορέψει μαζί του. Να είναι περιποιημένος. Να είναι ευγενικός. Είναι απαραίτητο να γνωρίζει τα βήματα του χορού, κάποιες φιγούρες και να αισθάνεται τον ρυθμό. Πρέπει να σεβαστεί την κοπέλα, να της δώσει χώρο και χρόνο να χαλαρώσει με το ρυθμό, να πιστέψει στον παρτενέρ της, και να αρχίζουν να χορεύουν μαζί, να έχουν επαφή (ρυθμός, χαλάρωση, επαφή – όπως στα άλογα).

Και έτσι ακριβώς θα έπρεπε να είναι με ένα άλογο. Πρέπει να προσεγγίζεται το άλογο με τέτοιο τρόπο που να το καταλαβαίνει, ώστε να μη σας βλέπει σαν θηρίο ή σαν κίνδυνο. Προσεγγίζουμε το άλογο από το πλάι. Έτσι το κάνουν τα άλογα μεταξύ τους. Πλησιάστε το άλογο έτσι ώστε να δει μόνο ένα μάτι σας ούτως ώστε να μην μοιάζετε με αρπακτικό. Αν δείτε το άλογο να τρέχει ή να κάνει πίσω, σταματήστε. Ποτέ μην το κυνηγάτε! Όταν τρέχει, σταματήστε και κοιτάξτε κάτω, γυρίστε την πλάτη σας προς το άλογο. Αναπνέετε βαθιά. Έτσι κάνετε σαφές στο άλογο ότι σέβεστε την έλλειψη εμπιστοσύνης του. Όταν παρατηρήσουμε ότι το άλογο μας κοιτάζει και με τα δύο μάτια, ή αν κοιτάζοντας μας μασουλάει, προχωράμε. Όταν φτάσουμε σε απόσταση περίπου ενός μέτρου, προσφέρουμε το πάνω μέρος της γροθιάς για να μας μυρίζει το άλογο. Τα άλογα πλησιάζουν πρώτα τις μουσούδες τους για να γνωριστούν, να χαιρετίσουν ένας τον άλλο. Το κάνουν και οι φίλοι μεταξύ του όταν ήταν για κάποιο καιρό σε απόσταση. Είναι το ίδιο με το δικό μας: Γεια σου, τι κάνεις; Το άλογο συνήθως μυρίζει το φίλο, το γνωστό του και παίρνει μια μικρή ανάσα γυρνώντας πλαϊ. Κάντε το ίδιο. Στην γλώσσα των αλόγων, αυτό σημαίνει: Σε σέβομαι, σου δίνω χώρο, μπορείς να έρθεις πιο κοντά. Το επαναλάβετε δυο- τρεις φορές. Είναι μια ευγένεια στον κόσμο των αλόγων. Έτσι λέτε στο άλογο: Ξέρω να συμπεριφέρομαι, δεν είμαι αμόρφωτος αγροίκος. Στη συνέχεια, ξύνετε το λαιμό του αλόγου, ή ανάμεσα στα αυτιά του, όταν σας αφήσει. Μην το χτυπάτε με παλάμη, δεν του αρέσει καθόλου!
Σκεφτείτε καλά το πώς θα το καθαρίσετε, πως θα βάλετε σέλα, χαλινάρια, πως θα το οδηγήσετε. Τη σέλα την ακουμπάμε ελαφρά, τα λουριά σβήγουμε σταδιακά και ήρεμα. Το άλογο καταλαβαίνει αμέσως όταν δεν ξέρετε τι να κάνετε. Έτσι χάνετε την εμπιστοσύνη του όταν. Το καταλαβαίνει και το ερμηνέυει ότι δεν έχετε τα πράγματα ύπο έλεγχο. Τα άλογα είναι λεπτομερολόγοι! Ακόμα και όταν το καθαρίζετε και το οδηγείτε, απαιτήστε τη συνεργασία του, την επικοινωνία. Δείξτε του ότι το σέβεστε, απαιτείται να σεβαστεί εσάς. Αφήστε το άλογο να πάρει ανάσα μετά από κάθε βήμα: καθάρισμα – μικρό διάλειμμα, σέλωμα (απαλά, φυσικά) – μικρό διάλειμμα κ.λπ. Διάλειμμα και χρόνος για ανάσα και για σκέψη είναι για τα άλογα πολύ σημαντικό πράγμα, είναι επιβράβευση, σεβασμός. Ένα διάλειμμα τη σωστή στιγμή καταφέρνει θαύματα. Όλη την ώρα που βρίσκεστε πάνω στο άλογο, προσπαθήστε να διατηρεί το άλογο έναν τακτικό ρυθμό – και εσείς μαζί του. Συνήθως τα νεαρά άλογα δυσκολεύονται, αλλά γρήγορα καταλαβαίνουν ότι ο ρυθμός τα βοηθά να είναι ήρεμα, να χαλαρώνουν και να εξοικονομούν σωματική ενέργεια. Βοηθάει το άλογο να τραγουδήσετε ρυθμικά. Όταν περπατάει όμορφα στο ρυθμό, μην το ενοχλείτε και αφήστε το να βιώσει τη στιγμή της αρμονίας. Θα επιθυμεί να την ξαναβρεί. Αν φεύγει από το ρυθμό, ΜΗΝ τον τιμωρείτε! Απλά δείξτε ότι δεν το προτιμάτε. Π.χ. Σταματήστε και ξεκινήστε ξανά. Το άλογο μαθαίνει την στιγμή που είναι χαλαρό, που περνάει καλά. Θέλει να πετύχει. Πάντα θα θέλει να επιστρέψει σε κατάσταση που ένιωσε καλά, ασφαλής και επιβραβεύθηκε, π.χ. με διάλειμμα, με ένα Μπράβο. Η επιβράβευση με λιχουδιές είναι δύσκολο θέμα και το άλογο λειτουργεί διαφορετικά από το σκύλο. Δεν συστήνω να επιβραβεύετε με λιχουδιές.

Να θυμάστε πάντα ότι βρίσκεστε στην αρχή ενός ταξιδιού, στο τέλος του οποίου υπάρχει η ένωση δύο σπονδυλικών στηλών, δύο εγκεφάλων.
Επιπλέον, μπορεί αυτή την στιγμή μόλις ιππέυτε το Άβαταρ σας.

Υ.Γ. Στις φωτογραφίες και στα βίντεο φαίνεται πως το άλογο πρσπαθεί να Συγχρονίζει τα βήματα μαζί μας, πως προσπαθεί να μπει στο ίδιο ρυθμό. To κάνει και στο κοπάδι του. Επίσης φαίνεται απόλυτη αρμονία και ηρεμία ανάμεσα ατυς ανθρώπους και τα παιδιά. Τα παιδιά μάλιστα πολύ φθσιολογικά αισθάνονται την ενέργεια του αλόγου και και επικοινονούν με άνεση. Φωτογραφίες και βίντεο είναι του Marek Meško.