Πιο συχνά απ’ όσο θα ήθελα, ακούω φράσεις όπως:

• «Αν δεν βάλεις χαλινάρι στο άλογο, δεν θα σε ακούσει.»
• «Δώσ’ του να καταλάβει καλά τα χαλινάρια!»
• «Τράβα το χαλινάρι γερά!»
• «Το χαλινάρι είναι φρένο!»

Όλες αυτές οι εκφράσεις υποδηλώνουν ένα πολύ χαμηλό επίπεδο horsemanship — ή, στην καλύτερη περίπτωση, αναπαράγουν μύθους. Η χρήση ή η επιλογή του χαλινού είναι μια σύνθετη διαδικασία, στην οποία παίζουν ρόλο:

• το στάδιο εκπαίδευσης του αλόγου,
• ο χαρακτήρας του αλόγου και του αναβάτη,
• η εμπειρία του αναβάτη,
• και φυσικά, το άθλημα που θέλουμε να ακολουθήσουμε.

Σημεία-κλειδιά που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας:

1. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι το χαλινάρι περιορίζει σημαντικά την αναπνοή του αλόγου. Η ακατάλληλη χρήση του προκαλεί επώδυνους τραυματισμούς και παραμορφώσεις στο κρανίο.
2. Η εκπαίδευση ενός αλόγου πρέπει να ξεκινά χωρίς χαλινάρι, μόνο με καπίστρι. Ένα σχοινένιο καπίστρι τύπου Parelli halter μπορεί να είναι αιχμηρό, αλλά τραβά την προσοχή του αλόγου σε συγκεκριμένο σημείο. Οι καουμπόηδες ξεκινούν με Hackamore ή Bosal, αλλά και αυτά απαιτούν εμπειρία για να μην προκαλέσουν ζημιά.
3. Ένα νεαρό, άπειρο άλογο μπερδεύεται από το χαλινάρι στο στόμα. Δέχεται πολλά ερεθίσματα ταυτόχρονα και δεν προλαβαίνει να τα επεξεργαστεί. Αντιδρά με σύγχυση, αντίσταση ή παγώνει.
4. Ο πόνος δεν είναι ποτέ μέθοδος εκπαίδευσης.
5. Το χαλινάρι είναι εργαλείο επικοινωνίας ανώτερου επιπέδου. Δεν ανήκει στα χέρια άπειρων ή βίαιων ανθρώπων.
6. Τα χαλινάρια είναι προέκταση του χεριού μας και σύνδεση με το ευαίσθητο στόμα του αλόγου.

Ένας έμπειρος ιππέας, ανεξάρτητα από την ειδικότητα, ξεκινά χωρίς χαλινάρι. Όταν το άλογο κατανοήσει την επικοινωνία από τη σέλα, προστίθεται ένα απλό σπαστό χαλινάρι. Σε αυτή τη φάση χρησιμοποιώ τα λεγόμενα yoga hands της Sharon Wilsie. Μόνο στο τελικό στάδιο, όταν το άλογο αναζητά το χαλινάρι για καλύτερη επικοινωνία, χρησιμοποιείται ένα χαλινάρι με μοχλό (shank bit), ένα πολύ αιχμηρό εργαλείο που πολλαπλασιάζει τη δύναμη του χεριού. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει έως και πέντε χρόνια.

Σήμερα, όλο και περισσότεροι αναβάτες επιλέγουν να ιππεύουν χωρίς χαλινάρι ή να εναλλάσσουν την ιππασία με και χωρίς. Πηδούν εμπόδια, τρέχουν σε λιβάδια, εκτελούν ασκήσεις ανώτερης dressage — και όλοι τους απολαμβάνουν μια αρμονική σχέση με το άλογό τους. Αυτό το επίπεδο δεν έρχεται μόνο του: απαιτεί ώρες προπόνησης, υπομονή και γνώση.

Ας θυμόμαστε:

• Το άλογο είναι εξαιρετικά ευαίσθητο: μια μύγα που κάθεται πάνω του αρκεί για να κινήσει έναν μικρό μυ. Φανταστείτε τον πόνο από ένα μεταλλικό αντικείμενο στο σαγόνι, στις γωνίες των χειλιών, στη μύτη ή στο πίσω μέρος του κεφαλιού.
• Το άλογο είναι θηράμα: δεν δείχνει πόνο, δεν ουρλιάζει. Όταν ο πόνος είναι υπερβολικός, παύει να αντιδρά.

Φανταστείτε τις φωνές που θα ακούγαμε αν τα άλογα ούρλιαζαν κάθε φορά που πονούσαν…

Και θυμηθείτε τα λόγια του Buck Brannaman:
«Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με ένα άλογο που μπορείς να λύσεις τραβώντας τα χαλινάρια.»

https://youtube.com/shorts/HViZe71usuk?si=VE1Am7fPIz62MBo6

Εδώ βλέπετε έναν νεαρό ιππέα σε άλογο που διασώθηκε από πολύ δύσκολες ψυχικά και σωματικά συνθήκες. Ήταν επικύνδηνογια ανθρώπους γύρω του. Ο αναβάτης δεν έχει ούτε σέλα ούτε χαλινάρι και με την πρώτη ματιά είναι εμφανής η αρμονία τους.

Sources of images: Strasser – Cook 2009, Taylor et al. 2016, Vaclav Vydra’s archive, wiki commons.